Mijn privé advies voor politici en beleidsmakers

Het nieuwe kabinet heeft een verstandig besluit genomen om EZ en LNV te laten fuseren. Natuurlijk hoort voedselveiligheid (nVWA) bij het ministerie van gezondheid. De economische aspecten van de primaire sector zijn net zo belangrijk als die van de andere sectoren; kortom logische dat dit nu onder EZ valt. Het stuk groente ruimte en natuur-beheer is iets voor VROM. En op deze manier is er voldoende 'scheiding' der machten. Prima en logisch dus.

Zijn we er nu met de hervormingen? Neen, natuurlijk niet.

Er zijn nog drie bestuurlijke discussie onderwerpen wat mij betreft:
1- De rol van 'schappen' (productschappen, waterschappen, ..)
2- De rol van de provincies.
3- De toekomst van de kennisinfrastructuur.

Hierbij mijn (technocratisch en rationeel ingevulde) privé meningen over deze drie onderwerpen (bekend zal zijn dat ik een liberale groenrechts man ben), en daarmee gelijk mijn persoonlijk advies aan alle politici en beleidsmakers in Nederland.

1- De rol van de product en waterschappen in heroverweging nemen: De productschappen en de waterschappen hebben in Nederland eigenlijk een gekke functie. Bij wet is vastgelegd dat ze er zijn. Vaak met eigen gekozen besturen, en gefinancierd door een combinatie van bedrijven en particulieren en via directe budgetten van de overheid. Ik denk dat we per schap zullen moeten gaan bekijken of we ze 100% privaat of 100% publiek moeten maken. De productschappen bijvoorbeeld kunnen denk ik opgeheven worden. De private belangen (o.a. economische lobby) kunnen door de branchverenigingen worden opgepakt (FNLI en LTO) en de maatschappelijk taken kunnen gewoon weer naar een ministerie (gezondheid, VROM en EZ). Voor de waterschappen kunnen we iets soortgelijks doen (of misschien een fusie met rijskwaterstaat?).

2- ik ben een voorstander van de menselijke maat. Deze menselijk maat ligt wat mij betreft bij het dorp en de stad. Kortom ik zie een grotere rol voor gemeente(besturen) en ben ook voor een gekozen burgemeester. Als leider van de provincie zal de burgemeester maar beter zijn best moeten doen om draagvlak te krijgen van burgers. Veel zaken hebben een landsbelang. Op de manier hoe de Europese unie zich nu ontwikkelt, zie ik dat Nederland een soort van provincie in Europa wordt. Kortom een stevig landelijk bestuur is essentieel om onze identiteit en belangen gewaarborgd te laten zijn. En de provincie dan? Ach, ik zie geen functie voor de provincie op termijn. Taken kunnen verdeeld worden tussen Den Haag en tussen de gemeente.

3- Nederland Innovatieland 3.0: Over de toekomst van de kennisinfrastructuur heb ik al tientallen pagina's geschreven. Universiteiten dienen weer focus aan te brengen op onderwijs en fundamenteel onderzoek. Innovatie en bedrijvigheid stimuleren is immers geen taak van universiteiten, maar van bedrijven. Dan hebben we nog TNO en DLO (onderdeel van WUR). Laar ik eerst een overweging delen rondom WUR. WUR is een entiteit bestaande uit een privaat gedeelte (DLO, waaronder LEI, ASG, AFSG, ...) en een universiteitsgedeelte (Wageningen Universiteit). WUR viel/valt onder LNV. De gekke situatie is nu dat het nieuwe ministerie EL&I dus ook een universiteit onder zich heeft; terwijl alle andere universiteiten onder het ministerie van Onderwijs zitten. De oplossing is simpel: (a) WUR weer opdelen in de universiteit en in DLO, (b) Wageningen Universiteit onder Onderwijs brengen, (c) DLO en TNO laten fuseren (deze organisaties krijgen alleen al aan basisfinanciering bijna 400 miljoen euro!). Het fusie instituut TN&DL-Onderzoek gaan we op termijn splitsen in een 100% privaat gedeelte (zonder basisfinanciering) en een tak met alleen maatschappelijke taken (#openrawdata).

Onze maatschappij is al heel erg complex. Juist een vereenvoudiging van ons bestuur kunnen we denk ik beter deze complexe omgeving besturen en inspelen op veranderingen in de omgeving. Ontvlechten en weer een nettere scheiding der machten dus.