Duurzaamheid is de balans tussen Efficiency & Resilience (Bernard Lietaer)

Ik gaf zonet behoorlijk af op Aalt Dijkhuizen (en in mindere mate op Louise Fresco) omdat ze beide wel heel erg het oude WUR-mantra van groter en efficiënter blijven prediken (school Rabbinge). Het ‘geloof’ aan de andere kant (alles moet biologisch, lokaal en kleinschalig, vegetarisch en divers), gaat overigens ook nergens over. Beide uitersten zijn te zwart-wit. Bernard Lietaer ziet deze twee uiterste ook en heeft hier een mooie lezing over gegeven. (Zelf heb ik een paar jaar geleden al veel stukken geschreven over duurzaamheid als technologisch keuzeproces).


Maar wat is dan wel relevant rondom duurzaamheid:

1. Ik ben voor het bespreekbaar maken van het afremmen van de groei van de wereldbevolking. Lastig thema, en gedeeltelijk gaat afzwakking van de groei van de wereldbevolking vanzelf. Minder mensen betekent minder belasting.
2. Ik ben voor het beprijzen van slecht gedrag, en specifiek voor het belasten van onduurzame producten waaronder vlees en melk. En wellicht moeten we suikerhoudende dranken extra belasten. Maar dit thema is lastiger in de praktijk toe te passen. Juist daarom is het belasten van kunstmest en fossiele brandstof een slimme(re) manier.  
3. Ik ben zeker voor minder en vooral voor consuminderen (gooi de BTW maar omhoog). Maar vooral voor het sluiten van kringlopen waarbij we de biocascaderingspiramide als leidraad gebruiken. Juist daarom zeg ik: geen biofuels uit voedsel.
4. Ik ben voor diervriendelijkere houderijsystemen, maar dat betekent niet perse buitenloop en/of weideloop e.d. Diervriendelijk binnen is denk ik een goed compromis tussen dierwelzijn en milieu. Kortom, ik ben voor moderne 'megastallen' met 2 of 3 sterren.
5. Ik ben voor een import-export belasting per continent gericht op het in-kaart brengen van fosfaat/kunstmeststromen. De fosfaatkringloop is bijna nog kritischer dan de fossiele brandstoffen uitdaging.
6. Ik accepteer dat we in een complex adaptieve samenleving (CAS) wonen, waarbij grote ontwerpen en simpele oplossingen niet werken. En in een CAS is juist diversiteit  en een vorm van in-efficiency een manier om voldoende veerkracht (resilience) te garanderen. Volgens mij moeten we in-efficiency en veerkracht weer opnieuw heruitvinden.
7. Ik accepteer dat we maar 1 aarde hebben, waarbij een x aantal elementen een ‘eindigheid’ lijken te hebben. Duurzaamheid is daarom vooral een keuze proces en een verdelingsvraagstuk. Lastig, heel lastig. Maar vooral onderdeel van reguliere politieke en democratische processen. 
8. Ik denk dat een onderdeel van gezonde voeding ook ‘minder voedselconsumptie’ is, maar tevens ben ik een soft-paleo aanhanger. Minder tarwe en graan, en voldoende vlees en vis hoort daar ook bij. Maar dat zou weer milieuonvriendelijk zijn …. 

Dit lijstje is natuurlijk niet volledig, maar geeft wel mijn eigen persoonlijk denkrichting aan. Maar nu komt het. Ook dit zijn natuurlijk maar wat houtskoolschetsen. Maar nog niet in balans. Ik dit filmpje spreek ik daarom over de ‘derde weg’ (vergeef me mijn woordkeuze). Volgens mij is er dus een optimum dat zit tussen groot-groter-grootst +monocultuur enerzijds (laten we dit het WUR-Mantra noemen) en kleinschalig, biologisch en Ot & Sien Anderzijds. Via deze ‘derde weg’ kunnen we milieuefficient combineren met diervriendelijkheid (met inzet van cleantech). En we kunnen ‘voldoende’ schaalgrootte, combineren met voldoende ‘divers’. Volgens mij voelen we dan intuïtief wel aan wat daarmee wordt bedoeld. Pas dan zijn we als samenleving optimaal 'duurzaam'. Tot die tijd moeten we blijven zoeken. DOEN in de praktijk ....

Deze kijk over duurzaamheid heb ik zelfs voor het eerst goed uitgelegd gekregen in een TEDx lezing van Bernard Lietaer. Bekijk onderstaande plaatjes eerst nog maar eens goed. Mijn volgende stukje gaat over Louise Fresco, over "analyseren" versus "een visie/toekomst" durven schetsen.

Aanvulling d.d. 24 december 2012:

Wat dan wel de 5 uitdagingen zijn rondom verduurzaming van ons eetsysteem? Ik heb ze in deze presentatie op een rijtje proberen te zetten:

Sustainability and Food – 5 main issues from Wouter de Heij