Boeren zijn geen voedselleveranciers. Ze produceren bulkingrediënten. Sommige hebben potentie om goede ingrediëntleveranciers te worden.

Een kleine 15 jaar werk ik in inmiddels in de voedsel(verwerkende) industrie en al lang doe ik ook mee met het debat over voedselsystemen, duurzaamheid en voeding en gezondheid. Mijn favoriete hangplek is foodlog, maar ik heb nog wel een paar digitale hangplekken. Mijn privé mening, daar waar mogelijk logisch onderbouwd,  deel ik graag met derden en deel ik uiteraard hier op dit blog.

Ja mijn mening is niet altijd even genuanceerd. Dat klopt. Vaak omwille van het debat (door een scherp standpunt in te nemen krijg je tenminste echte discussie), soms omdat ik gewoon een extreem standpunt heb. Wat ook meespeelt is dat rationeel en daar waar mogelijk wetenschappelijk probeer te argumenteren en daardoor nog wel eens op de teentje sta van alleen emotioneel ingestelde mensen.

Waarom deze inleiding? Omdat ik denk dat ik mezelf niet populair ga maken met dit stukje. Om gelijk maar met de deur in huis te vallen: De meeste boeren, tuinders en veehouders zijn alleen maar anonieme ingrediëntleverancier. En juist daarom is praten in ‘verwaarding’ vanuit het perspectief ‘hoger in de keten’ en ‘meer op de consument gericht’ door deze groep agro-ondernemers onzin. Deze boeren leveren eigenlijk geen voedselproducten (voor het gemak is een product pas een product als het een duidelijke handelseenheid heeft en koopbaar is voor een consument. Je zou kunnen zeggen als het een GSI/Streepjescode heeft).

Een toelichting. Het maagaandeel wat rechtstreeks van het erf naar een consument gaat is niet zo groot. De meeste groente wordt omgepakt (denk aan stoplichtjes), of verwerkt (denk aan een zakje ijsbergsla of een potje van hak). Alle deze ondernemers in de primaire sector leveren hun producten af aan een andere bedrijf en zijn dus eigenlijk grondstofleverancier. Voor vlees geldt denk ik helemaal hetzelfde.

Ik hoor jullie al zeggen? En Tasty Tom dan? En Koppert Cress? Of Chiquita? Inderdaad enkele schaarse voorbeelden van producenten die ‘herkenbaar’ zijn en dus defacto geen ingredientleverancier zijn meer zijn. Je zou kunnen zeggen de uitzonderingen die de regel bevestigen.

Waarom ik dit stukje schrijf en deze stelling poneer? Om vooral aan de LTO achterban weer eens duidelijk te maken dat ze hun leden eerlijk moeten informeren. Dat hun leden in de meeste gevallen grondstofleverancier zijn voor een ompakstation of voor een voedselverwerker.  En dat ik ook denk dat deze trend zich nog verder zal gaan doorzetten. En om aan te geven dat Nederland Bloeit achtige campagnes weggegooid geld is.

Een tussentijdse samenvatting: Beste ondernemer uit de primaire sector. Besef dat:

1.  u in de meeste gevallen een ingrediënt leverancier bent. En als grondstof leverancier zult u vaak ‘inwisselbaar zijn’. Niet fijn, maar wel waar. De laagste prijs 'krijgen' geldt vrijwel altijd voor een anonieme B2Bleverancier.
2. u plotseling een voedselverwerker en verkoper wordt, op het moment dat het mes in u product gaat zetten. Dit betekent o.a. een andere governance structuur (lees blijf niet werken vanuit u huidige VOF) ander wetgeving, kortom andere spelregels.
3. het maar voor heel weinig bedrijven is weggelegd om met een eigen marketingpropositie en/of toegevoegde waarde product te (kunnen) komen. Degene die hier succesvol in waren, hebben zelden ‘schaalvergroting’ en ‘efficiency’ als basis uitgangspunt genomen in hun keuzes om tot een innovatie te komen. Diversiteit is wel het sleutelwoord.
4. dat bottlenecks liggen bij van-idee-naar-doen, de verkoop, en correcte positionering en niet bij het 'idee' zelf. En een nieuw stal(ontwerp), gaat ook niet leiden tot meer verkoop. 

Zijn er dan geen nieuwe zakelijke kansen voor boeren? Natuurlijk wel. Intel en GoreTex zijn immers ook ingrediëntleveranciers en hun model is gericht op (a) innovatie van het gebruik van hun grondstof, (b) het herkenbaar maken van hun ingrediënt op het niveau van consumenten.  Kortom, blijf je 1) dan zijn er nog steeds innovatiemogelijkheden. Wil je hoger in de keten gaan zitten. Besef dan dat u eigenlijk begonnen bent met voedselverwerking. Unilever, Mars, Heinz etc. zijn ooit ook zo begonnen. En de groentesnijderijen in Nederland ook. Gewoon een andere tak van sport ga je dan doen. Overigens is het goed neerzetten van jezelf als ingrediënt (aka ingrediënt branding) ook een heel specifieke tak van sport. Vraag hulp daarbij van professionals.

Samengevat: beste boer, veehouder, of tuinder wordt eens een goede ingrediëntleverancier en kijk eens naar bedrijven zoals Intel, GoreTex. Hoe zetten deze ingrediëntleveranciers hun producten in de markt en hoe werken ze samen met andere ketenspelers met behoud van identiteit. Een mogelijk inspirerend voorbeeld in de voeding is Ojah. Ojah maakt het ingrediënt Beeter, en Beeter is de vleesvervanger met bite die o.a. zit in de producten van de Vegetarische Slager en VleeschSmakers.

D'r Op en D'r Over dus maar. 

Tenslotte. Ik vind het prima als kleine boeren en tuinders  en veehouders een lokale huiswinkel hebben en daar een minimaal gezinsinkomen uit kunnen halen. Ik vind het ook prima dat er komkommertelers zijn die gewoon doorgaan met het maken van heel veel (meer) rechte komkommers. Maar graag dan wel stoppen met klagen omdat u zo hard moet werken voor zo weinig inkomen.  En beste melkveehouders, ook niet klagen als straks het melkquotum wordt losgelaten. Afgesproken? 

PS in de 6^e kondratief cyclus draait het echt alleen maar om beleving, emotie en het raken van je klanten. We leven inmiddels in de penthouse van de Piramide van Maslov (dit is een uitspraak van Jan Peter van Doorn, TheFood Agency).