Beste Wetenschappers, Beste Journalisten, stop met politiek bedrijven en doe gewoon je werk – uitzoeken wat waar is en wat niet.

Zonet op deze zondagochtend lees ik ontspannen de Volkskrant. Mijn oog viel op de column van Bert Wagendorp met de titel “de media versus trump”; een onderwerp dat mij wel aanspreekt. Hij schrijft: “De vraag is hoe media moet omgaan met leiders die de waarheid naar hun hand willen zetten ligt op de tafel”.

Trump is me er eentje, en ik verlang zelf naar inhoudelijke saaie politieke leiders met visie. Maar als het om (huidige) journalistiek gaat, dan denk ik zelf altijd: de pot verwijt de ketel, de kwaliteit van journalistiek in Nederland is gewoon erg slecht, en vooral inhoudelijk erg laag van niveau. Vooral meninkjes verkondigen **. In dezelfde column lees ik “Hopelijk was het correspondent’s dinner een eenmalige gotspe -de pers hoort niet bij de politici op schoot”. 

De realiteit is dat we zijn aanbeland in een fact-less society (post-waarheid), hoe meer mogelijkheden tot publiceren, hoe meer bloggers (), hoe meer internetpagina’s, hoe meer publicaties en publicatie platforms des te moeilijker is het om feiten en non-feiten van elkaar te kunnen onderscheiden. Post-waarheid is gewoon een onderdeel van de sixth wave.

Wagendorp schrijft ook “Media moeten zich niet in allerlei bochten wringen uit angst het publiek te mishagen. Ze moeten uitzoeken wat waar is wat niet -dat is hun belangrijkste taak. Wat niet klopt niet, klopt niet, leugens zijn leugens, wie liegt is een leugenaar. Als ze dat niet meer durven vaststellen kunnen ze de tent beter meteen sluiten. Dankzij Trump en zijn internationale geestverwanten doen de media er weer toe. Ze zijn opeens zelfs belangrijker dan ooit om het zicht op de werkelijkheid en waarheid niet te verliezen …”

Ik heb zelf wat meer affiniteit met de wetenschap dan met journalistiek. Maar in die sector zie je natuurlijk hetzelfde fenomeen, wetenschappers die eigenlijk politici zouden willen zijn (of ondernemer) of zich zo gedragen. Resultaat is dat deze wetenschappers niet meer geloofd worden. En ik snap dat heel erg goed. Beste wetenschappers : doe goed onderzoek, schrijf het op en publiceer dat. Maar stop met populaire communicatie via de gewone media,  stop met participatie (=ondernemen, het #doen in de praktijk) en vooral stop met politieke beïnvloeding en inmenging.

Twee voorbeelden (ik kan er nog een tiental opnoemen):

• Het mest-debat. Wageningen UR moet gewoon goed onderzoek doen, maar heeft zich voor het karretje laten spannen van het ministerie. Natuurlijk gelooft geen boer dus Universiteit Wageningen meer. Terecht!
• Onderzoek naar gedragsbeinvloeding. Dit zit geraffineerder in elkaar, lijkt een mooi stukje onderzoek. Maar hier gaat het om marketing en economie; maar vooral de politieke keuzes “willen we wel gedrag beïnvloeden?”. Geen domein voor wetenschap.

Een wijs man vertelde me ooit “Samenwerking kan pas dan succesvol zijn als we eerst uit elkaar bewegen en niet teveel nadruk leggen op dat wat ons bind”. Deze wijze man heeft ook op dit dossier gelijk. Wetenschap, journalistiek en politici moeten nu juist uit elkaar bewegen en niet teveel nog meer gezamenlijk in die Haagse stolp kruipen (bijna altijd ten kosten van de gewone Nederlanders).

En dus vooral terug gaan naar de basis van hun vak. Journalisten dienen waarheidsonderzoek te doen en dit op te schrijven. Wetenschappers dienen fundamenteel onderzoek te doen en dit op te schrijven. Beide beroepsgroepen horen niet niet thuis in het publieke debat. Althans, hun goede naam en tijd zou daar niet aan besteed moeten worden.

Vandaar mijn oproep: Beste Wetenschappers, Beste Journalisten, stop met politiek bedrijven en doe gewoon je werk – uitzoeken wat waar is en wat niet.

** Ja, ook ik doe daar aan mee. Meningen verkondigen. Gelukkig mag dat op dit door mijzelf gecreëerde plekje. Ik zit niet in de politiek noch ben journalist.