235 miljard inkomsten en 255 miljard uitgaven is een tekort van 20 miljard per jaar (I)
Een econoom ben ik niet. Maar het huishoudboekje van Nederland bekijk ik net zoals ik het huishoudboekje bekijk van TOP b.v. en van mijzelf als privepersoon.
Elke organisatie (en een land dus ook) hebben inkomsten en uitgaven. Geef je meer uit dan er binnenkomt, dan moet je lenen (of ga je failliet)*. Zijn er meer inkomsten dan uitgaven, dan groeit je bezit (=activa op de balans). En investeringen mag -zelfs met geleend geld- als op termijn de investering maar 'iets' oplevert, kortom je bezit doet groeien. In het verleden heeft de Nederlandse maatschappij geinvesteerd in deltawerken en in de aanleg van Polders.
Beide infrastructurele projecten hebben veel 'opgeleverd'. Mensen een werkloosheidsuitkering geven is goed voor de sociale structuur, maar levert op de lange termijn niet veel op. Kortom snel naar werk lijkt me, met thuis zitten creeer je geen 'waarde'. En de zorg is een groot goed, maar tevens een maatschappelijke 'kostenpost', ik denk dat preventie en voorkomen dat we ziek worden (dus beter leven, gezonder eten, bewegen en minder stress) een interessantere richting is. De zorg is derhalve nooit een aanjager van de economie, want deze sector zit altijd aan de 'kostenkant' van onze begroting (zie zorgen om de zorg).
Terug naar ons huishoudboekje. In Nederland geven alle overheden (Den Haag + provincies + gemeentes) bij elkaar 255 miljard uit en er komt maar 235 miljard per jaar binnen. We lenen derhalve 20 miljard en hierover moeten we rente betalen. Dat hoeft geen probleem te zijn mits (a) de rente laag is, (b) we die 20 miljard ook echt investeren in lange termijn rendement. Ik betwijfel dit laatste, maar nogmaals ik ben geen econoom, dus wat weet ik er van.
Ik denk dat we maatschappelijk middelen -dus gezamenlijk opgehaald via de belasting- maximaal zouden moeten inzetten op projecten en uitgaven die lange termijn nut hebben. Het zal wel een liberale insteek zijn, maar waarom sparen we niet zelf als prive persoon voor verlies van een baan of ziekte? Kortom gewoon via een verzekering of prive spaarpot? Gevoelsmatig mag je wel van 'kort' geld 'lang' geld maken **, maar niet andersom. Is mijn intuitie fout?
Op de site miljoenennota kan je vinden hoe het zit met overheidsfinancieen. De overheidsfinancieen zijn uiteraard niet hetzelfde als het bruto binnenlands product (769 miljard, zie ook de BNP-ranglijst op wikipedia) Hieronder een overzicht van de inkomsten (235 miljard) en uitgaven (255 miljard) van de Nederlandse overheid
* ik wens Jan Kees de Jager veel sterkte met het duivels moeilijke Griekenland dossier.
** ik heb al twee jaar een stukje over kort versus lang geld en over de verschillende soorten geld (schenkgeld, leengeld, eigengeld) geschreven. Maar het is nog niet af genoeg om te posten om dit blog.
Elke organisatie (en een land dus ook) hebben inkomsten en uitgaven. Geef je meer uit dan er binnenkomt, dan moet je lenen (of ga je failliet)*. Zijn er meer inkomsten dan uitgaven, dan groeit je bezit (=activa op de balans). En investeringen mag -zelfs met geleend geld- als op termijn de investering maar 'iets' oplevert, kortom je bezit doet groeien. In het verleden heeft de Nederlandse maatschappij geinvesteerd in deltawerken en in de aanleg van Polders.
Beide infrastructurele projecten hebben veel 'opgeleverd'. Mensen een werkloosheidsuitkering geven is goed voor de sociale structuur, maar levert op de lange termijn niet veel op. Kortom snel naar werk lijkt me, met thuis zitten creeer je geen 'waarde'. En de zorg is een groot goed, maar tevens een maatschappelijke 'kostenpost', ik denk dat preventie en voorkomen dat we ziek worden (dus beter leven, gezonder eten, bewegen en minder stress) een interessantere richting is. De zorg is derhalve nooit een aanjager van de economie, want deze sector zit altijd aan de 'kostenkant' van onze begroting (zie zorgen om de zorg).
Terug naar ons huishoudboekje. In Nederland geven alle overheden (Den Haag + provincies + gemeentes) bij elkaar 255 miljard uit en er komt maar 235 miljard per jaar binnen. We lenen derhalve 20 miljard en hierover moeten we rente betalen. Dat hoeft geen probleem te zijn mits (a) de rente laag is, (b) we die 20 miljard ook echt investeren in lange termijn rendement. Ik betwijfel dit laatste, maar nogmaals ik ben geen econoom, dus wat weet ik er van.
Ik denk dat we maatschappelijk middelen -dus gezamenlijk opgehaald via de belasting- maximaal zouden moeten inzetten op projecten en uitgaven die lange termijn nut hebben. Het zal wel een liberale insteek zijn, maar waarom sparen we niet zelf als prive persoon voor verlies van een baan of ziekte? Kortom gewoon via een verzekering of prive spaarpot? Gevoelsmatig mag je wel van 'kort' geld 'lang' geld maken **, maar niet andersom. Is mijn intuitie fout?
Op de site miljoenennota kan je vinden hoe het zit met overheidsfinancieen. De overheidsfinancieen zijn uiteraard niet hetzelfde als het bruto binnenlands product (769 miljard, zie ook de BNP-ranglijst op wikipedia) Hieronder een overzicht van de inkomsten (235 miljard) en uitgaven (255 miljard) van de Nederlandse overheid
* ik wens Jan Kees de Jager veel sterkte met het duivels moeilijke Griekenland dossier.
** ik heb al twee jaar een stukje over kort versus lang geld en over de verschillende soorten geld (schenkgeld, leengeld, eigengeld) geschreven. Maar het is nog niet af genoeg om te posten om dit blog.
"Het zal wel een liberale insteek zijn, maar waarom sparen we niet zelf als prive persoon voor verlies van een baan of ziekte? Kortom gewoon via een verzekering of prive spaarpot?"
BeantwoordenVerwijderenExact Wouter! Ik zou als kleine ondernemer niet rustig slapen zonder mijn buffer. En het realiseren van die buffer beschouw ik als eigen verantwoordelijkheid, ook al ben ik verder als tamelijk rood (ik bedoel dat ik vind dat de echt zwakken geholpen moeten worden, etc). Een soort sociale hygiene. Een tijdje geleden las ik een definitie van rijkdom van een geleerde econoom (een Nederlandse dame overigens) die me in al z'n simpelheid diep raakte. Rijkdom kan het best worden gekwantificeerd als de tijd die je in dezelfde omstandigheden kunt blijven leven op het moment dat al je inkomsten wegvallen. Voor de topverdiener zonder buffer met een statussyndroom en alle daaruit voortvloeiende vaste kosten (duur huis, dure auto, dure gewoonten, dure van alles), is dat betrekkelijk kort, misschien een paar maanden of nog wel minder. Voor de minimalist met financiele buffer is het jaaaaaren.
Overigens doet de overheid er alles aan om (het streven naar) zulk soort onafhankelijkheid af te straffen.
Spijtig genoeg ervaar ik dat ook zo. Onafhankelijkheid wordt gestraft, en afhankelijkheid wordt aan alle kanten gepromoot. Doen we dit nu bewust als maatschappij? Sparen en ouderwetse buffers opbouwen is blijkbaar niet meer van deze tijd. Ondertussen hebben we een vreselijke schulden en leenmaatschappij gecreëerd. Lijkt me niet echt duurzaam.
BeantwoordenVerwijderenDe samenzweringswaanzinnige in mij zegt dat boven je stand (lees portemonnee) leven wordt gepromoot om vat op mensen te houden. Een te grote werkelijk onafhankelijke en dus niet gemakkelijk manipuleerbare groep is voor veel instituties gevaarlijk en slecht voor de economie. Het klinkt tegenstrijdig, maar volgens mij creeer je door mensen aan te sporen op net iets te grote voet leven een afhankelijke klasse.
BeantwoordenVerwijderenEn het belangrijkste middel is statusangst. De Vlaamse sociaal econoom Michiel Hublet stelt in het rapport ‘Sociale Status en Persistente Kansarmoede’ dat statusangst steeds meer mensen met een redelijk inkomen in de armoedeval drijft. ‘Door voortdurend ‘statusgoederen’ als breedbeeldtv’s, auto’s en mobiele telefoons te kopen (keeping up with the Joneses), kunnen mensen niet investeren in een daadwerkelijke verbetering van hun sociaal economische status [en uiteraard ook niet in een buffer, zeg ik]. Statusgemotiveerd consumptiegedrag werkt kansarmoede in de hand.’ Heel cru gezegd, je bezit een hoop kralen en spiegeltjes, maar je bent niet autonoom.
Maar misschien zoek ik het veel te ver.